عَسَلويه شهري از توابع شهرستان کنگان ويک منطقه عظيم صنعتي از توابع استان بوشهر در جنوب ايران است. اين شهر در دوازه کيلومتري شرقي روستاي نخل تقي و در هفت کيلومتري روستاي بيدخون و در کرانه خليج فارس واقع شده‌است.
موقعيت شهرعسلويه
عرض جغرافيايي 27درجه 49 دقيقه و 94 ثانيه طول جغرافيايي 52 درجه 62 دقيقه و 19 ثانيه ارتفاع از سطح آب¬هاي آزاد 18 متر (62 فوت)تاريخچه شهر عسلويه بندر عسلويه سابقه بسيار ديرينه اي دارد . بر اثر تنشها و حوادث و دشمني ها آثار تاريخي آن مانند قلعه ها و مساجد متعدد ويران و نابود گرديد بندر عسلويه از بنادر اوليه خليج فارس به شمار مي آيد كه آن زمان بيش از پنج بندر فعال نبوده است كه عبارتند از : بوشهر ، بصره ، سيراف، عسلويه و كنگ حكايتگر آن است كه در دوره ساسانيان قبل از آن اين بندر بوده و بعضي ها قائل هستند 4000 سال قبل از اسلام بندر عسلويه بوجود آمده است و تاريخ ذكر مي كند زماني كه مي خواستند بغداد را بسازند از بندر عسلويه و سيراف ماليات دريافت مي كردند .لازم به ذكر است عسلويه جاي فعلي نبوده بلكه در دامنه كوه قرار گرفته و بين دريا و خود اين بندر در خت حرا فاصله انداخته است .كه به مرور زمان جنگل مورد نظر خشك و دريا عقب نشيني كرده و مردم به دنبال آن كم كم از جاي خود هجرت و جاي فعلي سكنا گزيدند.تاريخ غزالي در بغداد از زبان سند باد بحري مي نويسد در سال 400 هجري قمري وقتي كه از بندر لنگه بطرف بصره عزيمت مي كرديم سكان كشتي به طرف عسلويه مي بستيم و براي اينكه از نيروي دريايي عسلويه در امان باشيم شبانه از دماغه نايبند مي گذشتيم يعني هزار و چند سال پيش صاحب قدرتي بوده است .جمعيت اين بندر در قديم چندين برابر جمعيت فعلي استو آثار و مساجد بسياري داشته است . دوطايفه بزرگ به نام حرمي ها و نصوري ها كه در عسلويه بوده اند جنگ بزرگي به راه مي اندازند و در روز عيد فطر جنگ اتفاق مي افتد و بسيار مردم شجاع و با غيرت داشته كه جلو اين در گيري سينه سپر مي كنند و تعداد بسيار زيادي از مردم در اين جنگ به شهادت مي رسند. اين بندر از قلعه هاي متعددي بر خوردار بوده و يكي از قلعه هاي بزرگ كه دور تا دور آن بازارچه بوده كه بوسيله انگليسيها از طريق دريا به توپ بسته شده و تخريب گرديد. و دومين قلعه و بسياري از جاهاي مهم اين بندر توسط قشون رضاخان و خوانين تخريب شده و هرچه به عقب برگرديم بندر عسلويه از رونق و آباداني بهتري برخوردار بوده است و از كلام سيد احمد خميني رضوان الله عليه كه فرمودند: زماني كه بندر عسلويه آباد بوده است از بندر عباس خبري نبود.
بخش عسلويه:بخش عسلويه شرقي ترين بخش استان بوشهر مي باشد. موقعيت ممتاز وجالب اين بخش اين است كه در همجواري با استهاي هرمزگان و فارس قرار گرفته است كه اين در نوع خود ويژگي هاي خاصي به اين منطقه بخشيده است.بخش عسلويه از شمال به رشته كوههاي سرافراز زاگرس، از شرق به شهرستان پارسيان (استان هرمزگان) ، از غرب به شهر كنگان(استان بوشهر) و از جنوب به خليج نيلگون و هميشه فارس محدود مي باشد.بخش عسلويه از دو شهر عسلويه و نخل تقي و 21 روستا از جمله بندو ، سهمو ، چاه مبارك، زبار، بيدخون، اخند، خره، خيارو، هاله ، بساتين، عسكري، صفيه، بستانو، كلات، كنارخيمه،دهنو، بزباز، مروع و سواحل تشكيل شده است. راههاي دسترسي به اين بخش از سه طريق هوايي، زميني و دريايي امكان پذير است.شهر عسلويه بين 51 درجه طول شرقي و 27 درجه عرض شمالي و در حاشيه شمالي خليج هميشه فارس و در شهرستان كنگان استان بوشهر قرار دارد. اين شهر از طرف شمال شرق به شهر نخل تقي، از طرف شرق به تأسيسات پارس جنوبي و از طرف مغرب به خليج هميشه فارس محدود مي شود. از شهر عسلويه تا مركز شهر كنگان 70 كيلومتر فاصله است و تا منطقه زيباي ناي بند 30 كيلومتر مسافت وجود دارد.ادارات بخش، نهادها، بانكها و موسسات مالي در اين شهر رونق خاصي نسبت به بقيه شهر ها و روستاههاي استان دارند.
منطقه صنعتي
اين منطقه در شرق استان بوشهر در حاشيه خليج فارس در 300 کيلومتري شرق بندر بوشهر و در 420 کيلومتري غرب شهرستان بندر لنگه و در 570 کيلومتري غرب بندر عباس واقع است(همجواري استان بوشهر با استان‌ها :از شمال به منطقه اسير در فارس، از شرق به هرمزگان و از غرب به خوزستان کهگيلويه و بويراحمد) و حدود 100 کيلومتر باحوزه گاز پارس جنوبي که درميان خليج فارس واقع شده (دنباله حوزه گنبد شمالي قطر) فاصله دارد.
موقعيت مورد نظر براي منطقه ويژه اقتصادي انرژي پارس مزاياي قابل توجهي دارد، از جمله کمترين فاصله ممکن با ميدان گاز پارس جنوبي، وجود فرودگاهي که درزمان ساخت وساز مي‌تواند سرويس مناسبي به عنوان فرودگاه بين المللي استقرار يابد، دسترسي مستقيم به آب دريا، عمق مناسب سواحل ازنظر بندري، برخوردار از شبکه‌هاي تأسيسات زيرساختي شريانهاي ارتباطي فرامنطقه‌اي، وجود نيروي کار بالقوه در شهرها وروستاهاي اطراف، طبيعت سرسبز وچشم اندازهاي طبيعي زيبا وجود دارد.
محدوده و وسعت
محدوده منطقه ويژه اقتصادي انرژي پارس براساس مصوبه هيات وزيران وشوراي عالي مناطق آزاد تجاري / صنعتي به اين شرح تعيين گرديده‌است: ازغرب به روستاي شيرينو، ازجنوب به خليج فارس ، ازشمال به دامنه ادامه سلسه جبال زاگرس وازشرق به روستاي چاه مبارک. اين محدوده طبق مصوبه هيئت وزيران 10000 هکتار بوده که براساس استانداردها تفکيک مي‌گردد.
توسعه منطقه ويژه
با توجه به پتانسيلهاي اين منطقه، کمبود اراضي مناسب و لزوم توسعه صنايع بالادست نفت وگاز(با دسترسي مناسب به دريا) درمحدوده منطقه ويژه وهمچنين قرار داشتن مکان فعلي شهرهاي نخل تقي و عسلويه در محدوده‌اي با خطر سنجي بالا، عدم دسترسي مناسب به شريانهاي پيرامون منطقه و نامناسب بودن مکان فرودگاه نظامي فعلي (خطر سنجي بالا در همجواري با صنايع بالا دست، عدم امکان استفاده بهينه اهالي منطقه از آن و…) درنظراست در آينده نزديک نسبت به جابجايي فرودگاه وروستاهاي نخل تقي وعسلويه سايت نيروهاي نظامي به مکانهاي مناسب واستفاده از اراضي فوق به عنوا ن توسعه صنايع بالا دست اقدام شود. ضمنا با توجه به لزوم استقرار واحدهاي مايع سازي گاز(DME,GTL,LNG) درمنطقه وعطف به مسائل ايمني و حريم و فاصله لازم اين واحدها از ديگر واحدهاي صنعتي، زميني ساحلي به وسعت تقريبي 2000 هکتار واقع در 20 کيلو متري غرب منطقه جهت استقرار واحدهاي فوق پيش بيني شده‌است.
عسلويه معروفترين بخش منطقه ويژه اقتصادي پارس است که هر ساله شاهد حضور تعداد قابل توجهي از افراد جوياي کار است. جمعيت بومي منطقه عسلويه حدود 9000 نفر است که 80 درصد آنها اهل سنت هستند. با احداث پروژه‌هاي توسعه‌اي منطقه و تخمين‌هاي مقايسه‌اي رقم کل جمعيت شاغل در پايان دوره بهر‌ه‌برداري کامل به رقمي بالغ بر يک‌صد هزار نفر خواهد رسيد. در سال 1387 مسئولان منطقه ويژه اقتصادي پارس به تمامي کارکنان خود مهلت دادند که تا اول آبان‌ماه همانسال يا ازدواج کنند يا از کار اخراج شوند.
منطقه صنعتي و فرودگاه
داراي واحدهاي عظيم و پرشمار پتروشيمي و پالايشي. پيرو صحبتهاي انجام شده در بالا فرودگاه قديم تعطيل گرديد و فرودگاه جديد با نام خليج فارس در 35 کيلومتري شرق عسلويه احداث و مورد استفاده قرار گرفته‌است.