تاريخچه:
وحدتيه شهري کوچک از توابع شهرستان دشتستان استان بوشهر در جنوب ايران است. که حدود 90 کيلومتر با شهر بوشهر-ايران) فاصله دارد. وحدتيه در بخش سعدآباد شهرستان دشتستان واقع است. که در فاصله 28 کيلومتري مرکز شهرستان دشتستان (برازجان) قرار دارد. اين شهر از پيوستن دو روستا به نامهاي ((مزارعي)) و ((بي براء)) در سال 1379 به شهري کوچک تبديل شده است. که دليل نامگذاري آن نيز اتحاد و بهم چسبيدن اين دو روستا است. در ضمن بزرگترين روستاي استان نيز قبل از شهر شدن به‌شمار مي‌رفته است. اين شهر تا پيش از استقرار شهرداري تنها روستاي ايران بود که داراي تاکسي تلفني بوده است. قبل از انقلاب اسلامي ايران هر يک از روستاها که فاصله شايد يک يا دو کيلومتري با هم داشتند از هم تفکيک بودند که مرز ما بين آنها يک دره بود که هم اکنون به مهمترين مکان تجاري شهر تبديل شده است. هم اکنون روستاهايي مثل سرقنات- تلسرکوب و اسلام آباد نيز از توابع اين شهر به حساب مي‌آيد. اين شهر ما بين راه شيراز و برازجان قرار دارد و از سراهي پمپ بنزين دالکي مي‌توان به‌طرف آن شهر رفت.
جمعيت
جمعيت شهر در سرشماري 1385 بالغ بر 15000 نفر مي‌بود. که هم اينک به حدود 20 هزار نفر نيز رسيده است."شايد بتوان گفت حدود 40 يا 60 درصد اهالي شهر را مهاجرين يعني کساني که از شهرها و روستاهاي اطراف به اين شهر نقل مکان کرده اند تشکيل داده اند. از نظر علمي مي‌توان اين شهر را يکي از غني ترين شهرهاي کشور نام برد.
محصولات
وَحدَتيه تنها شهر نفت‌خيز در شهرستان دشتستان است و نفت بسيار مرغوبي دارد. که در کشور بي نظير است و داراي منابع نفتي بسيار زيادي است. مهمترين پيشه مردمانش کشاورزي است. و فرآورده‌هاي آن خرما و گندم است که البته در چند سال اخير با فراهم شدن امکانات کشت هندوانه و ساير فرآورده‌هاي جاليزي در آن رونق گرفته است. قبل از جنگ ايران و عراق کشور عراق بزرگترين صادر کننده خرما به دنيا بود که پس از جنگ، ايران جاي آن کشور را گرفت. بيشتر نخل‌هاي ايران در استان بوشهر و در شهرستان دشتستان قرار دارند.که بيشترين نخل نيز در شهر وحدتيه واقع است. مردم اين شهر ازتمام قسمتهاي نخل استفاده مي‌کنند.از جمله برگ‌هاي آن (پيش) زنبيل‌هايي درست مي‌کنند که براي حمل خرما به کار مي‌رود. شاخه‌هاي بالاي نخل (گرز) براي ساختن خانه‌هايي موقتي (کپر). چوب نخل نيز در قديم براي ساختن خانه‌ها مورد استفاده قرار مي‌گرفت چون بسيار محکم بودند. و در ريشه آن چيزي بنام پنيز وجود دارد که سفيد رنگ است و بسيار خوشمزه و مقوي است. طبق نظريه کارشناسان بهترين نوع خرما از نظر مرغوبيت و کيفيت رتبه نخست کشوري را دارا مي‌باشد. سالانه چهار هزار تن خرما به کشورهاي حوزه خليج فارس صادر مي‌کند.
افتخارات
اين شهر کوچک توانسته افراد صاحب نام زيادي را پرورش دهد از جمله آنها مي‌توان آيت الله مجتهد سيد حسن مزارعي را نام برد و نيز اهالي اين شهر توانسته اند سه بار بر کرسيهاي مجلس شوراي اسلامي تکيه دهند . در سالهاي اخير نيز توانسته است پرشکان- دانشمندان و ... به جامعه تحويل دهد. و نيز در جنگ 8 ساله ايران و عراق جوانان زيادي از براي دفاع از کشور از دست داده است.
مکانهاي تاريخي و ديدني
از مهمترين نقاط گردشگري اين شهر مي‌توان به آبشار شول که در فاصله 8 کيلومتري جنوب باختري آن قرار دارد،اشاره کرد که در کنار گورستان بور مجموعه باستاني تل خندق است البته اهالي شهر در زمينهاي خارج از شهر آثار باستاني زيادي ديده اند که حاکي از تاريخ قديمي اين شهر است. تأسيسات شرکت نفت نيز ساعات دلنشيني را به‌ويژه در فصل زمستان نويد مي‌دهند.
تصویر موجود در این صفحه نیز نمايي از سد باستاني سبا (گرگر) در كوه هاي اطراف وحدتيه مي باشد كه در زمان شاپور سوم ساخته شده كه الان نيز در زير همين سد باستاني و در فاصله چند كليومتري سد بزرگ رئيس علي دلواري ساخته شده است از عجائب اين سد استفاده از قير در ساخت آن بوده است