ارسنجان يکي از شهرهاي استان فارس با وسعت 1496 كيلومتر مربع مركز آن ارسنجان و در فاصله 120 كيلومتري شمال شرقي شيراز قرار دارد. بر اساس سرشماري سال 1385، جمعيت ارسنجان برابر با 17,642 نفر بوده است.
اين شهرستان از غرب به شهرستان پاسارگاد ، شهرستان مرودشت و از شرق به درياچه طشک و شهرستان ني ريز و از شمال به منطقه سرپنيران و شهرستان بوانات و از جنوب به شهرستان شيراز منطقه کربال و خرامه محدود است . اين شهرستان 1660 متر از سطح دريا ارتفاع دارد و قله دال نشين (دل نشين) با ارتفاعي حدود 3270 متر از سطح دريا بلندترين قله رشته كوههاي اطراف ارسنجان و يكي از معروفترين قله هاي سلسله جبال كوه خم مي باشد.
ارسنجان از آب و هواي معتدل برخوردار است و جهت باغداري و کشاورزي و دامپروري محيطي مساعد دارد .
اطراف ارسنجان را جنگلهاي سرسبز بناب و كوههاي سربلند با مناظر بديع احاطه كرده است. از مناظر ديدني ارسنجان مي‌توان به جنگلهاي سرسبز طبيعي بناب، فيجان، خليل بگ، تنگ شكن و چشمه سارها ارتفاعات دال نشين کوه‌هاي قلات، درياچه طشك، غار ضحاك، چشمه شيرخون، پير باصفا، تك درخت روييده بر سنگ (مرواريد سبز) و باغهاي سرسبز شمال و غرب جنوب ارسنجان اشاره کرد. با توجه به اينكه آب بناب از وسط جنگل با پوشش كانال در تمام فوصل سال جاري است مكان مناسبي جهت توسعه تفرجگاه مي باشد.
ويژگيهاي تاريخي
شهر ارسنجان داراي گذشته اي ديرين است كه به همين لحاظ اكثر كتب گذشته همچون فارسنامه ناصري، آثار العجم فرصت الدوله شيرازي، بستان السياحه زين العابدين صوفي، دايره المعارف علامه دهخدا و دهها كتاب ديگر با تفصيل از آن نام برده اند، اما تاريخ صحيح و دقيقي كه بتوان بر آن استناد جست و سال بناي اين شهر را دانست در دست نيست ولي بخاطر پيدايش آثار باستاني فراوان بعضي مورخين و باستان شناسان تاريخچه آن را به قبل از ظهور اسلام و تعداد ديگري بناي اين شهر را به 2500 سال قبل از ميلاد مسيح تخمين زده اند.
شهرستان ارسنجان داراي بالغ بر چندين آثار باستاني، ميراث فرهنگي و گردشگري مانند مسجد جامع، مدرسه سعديه، ايوان قدمگاه مربوط به دوره هخامنشي، قلاتخوار مربوط به دوره ساساني، تل تيموريان و تل كاخ، سد دختر، چشمه گمبان و ...
به دليل وجود آثار فرهنگي ارسنجان مدتها محل اجتهاد شخصيتهاي بزرگي بوده است.
ارسنجان به شهر کاتبان وحي نيز مشهور است دليل اين مدعا:
شخصيتهاي بسياري در عرصه خوشنويسي، علوم ديني و عرفان نام آوراني برخاسته اند كه به عنوان نمونه مي توان از ملا علي عسكر ارسنجاني ، ملا محمد شفيع ارسنجاني ملقب به اشرف الکتاب ارسنجاني، ملا محمد حسين ارسنجاني (كاتبان قرآن مجيد) و همچنين سيد مرتضي ارسنجاني، آيت اله ميرزا علي اكبر روح الايمان، آيت اله فقيه ارسنجاني و ... نام برد.
از شاخص هاي فرهنگي ويژه اين شهرستان مي توان وجود مدارس متعدد و احداث دانشگاه آزاد اسلامي واحد ارسنجان در بعد از پيروزي انقلاب همزمان با شهرهاي بزرگ و توسعه آن كه هم اكنون با داشتن بيش از 5000 نفر دانشجو در 30 رشته كارداني، كارشناسي، كارشناسي ارشد، يكي از دانشگاههاي بزرگ محسوب مي شود.
نويسندگان زيادي از اهالي اين شهرستان تاليفاتي داشته اند از جمله آيت اله سيد محمد حسين ارسنجاني، حجت الاسلام ابراهيم كالانتري، حاج شيخ علي آقا محمودي و ...
شاعراني از جمله الله يار خادمي، عبدالنبي زارع و دهها شاعر ديگر از شاعران شاخص اين شهرستان مي باشند.
زبان، فرهنگ و آداب و رسوم، قوميتها
زبان اصلي مردم اين شهريتان فارسي است و تعدادي از روستاهاي بخش مركزي ارسنجان در منطقه گمبان و عشاير جشني چشمه شيرين، خان آباد و نجف آباد با لهجه تركي و عربي تكلم ميكنند. شهر ارسنجان از پنج محله بنامهاي: اسكندري، ابراهيمي، رحيمي، حسن شاهي و نعمت الهي تشكيل شده است. عشاير منطقه از چهار طايفه و هر طايفه از چند تيره تشكيل شده اند.
1- طايفه جشني 2- طايفه چهاراهي 3- طايفه بهارلو (ترك) 4- طايفه عرب غني
شغل مردم
مردم ارسنجان داراي شغل هاي متعدد مانند: فرهنگي - کشاورزي - دامپروري - باغداري و کاميونداري مي‌باشد ،
جمعيت کل شهرستان بالغ بر 50000 نفر که درصد باسوادي آن طبق آخرين اعلام نهضت سوادآموزي 82%است که از نرم درصد باسوادي کشور که 5/79% است بالاتر مي‌باشد،
محصولات
محصولات زراعي و باغي آن ، گندم ، جو ، ذرت ، يونجه ، کنجد و چغندر قند ، انار ، بادام ، گردو ، زردآلو و رب انار ارسنجان شهرت فراواني دارد.
يکي از نکات جالب اين شهرستان اين است که تا بحال زلزله در اين شهرستان رخ نداده‌است زيرا در بين کوهستان وقع شده و اين امر موجب عدم آمدن زلزله در اين شهرستان مي‌شود.