لار نام شهريست در جنوب استان فارس. شهر لار در فاصله 57 فرسنگي جنوب شرقي شهر شيراز قرار دارد. ودر حد فاصل شهرستانهاي داراب ، جهرم ، فيروزآباد و استان بوشهر و استان هرمزگان واقع شده‌است. اين شهر در استان فارس قرار دارد و ارتفاعش از سطح دريا 915 متر است. در ميان 75 بلوک فارس «بلوک لار» تحت عنوان (لارستان) وسيعتر از همه و45x57 فرسخ يعني در حدود 126000 کيلومتر مربع مساحت دارد.
منطقه لارستان
منطقه لارستان آکنده از زنجيره کوههاي موازي است که به موازات ساحل خليج فارس کشيده واقليم گرم وسوزائي را به وجود آورده‌است. آبها در اين نواحي کم وشور هستند و رودخانه «لارستان» که در طول خود به نام‌هاي رودخانه «شور گله دار» و «شور هنگ» و غيره ناميده مي‌شود، در امتداد جنوب غربي لار جريان دارد.
تاريخچه
در دوران قديم به منطقه وسيعي از جنوب ايران ايالت لارستان اطلاق مي‌شده‌است. که مشتمل بوده‌است از: بندر گمبرون(بندر عباس) ، بندر لنگه ، بستک ، لامرد ، مهر ، عسلويه ، شهرستان کنگان و گزدان تمام اين مناطق جزء «ايالت لارستان» به مرکزيت لار بوده‌است.
زلزله
زلزله‌هاي فراوان لار را ويران کرده‌است که از700 سال پيش تاکنون در تاريخ ثبت شده‌است. تقريباً هر 45سال يا 90 سال يک بار لار ويران شده‌است. زلزله قبلي در سال 39 پيش رخداده‌است احتمال فراوان مي‌رود که حوالي سالهاي86-84 زلزله سنگيني لارستان را بلرزاند. لارستان در عصر صفويه به دليل واقع شدن در جاده تجارتي اصفهان به خليج فارس از اهميت بسيار زيادي برخوردار بوده‌است. عصر قاجاريه را در لار مي‌توان آرامش قبل از طوفان ناميد. با مرگ فتحعليخان حاکم قدرتمند منطقه، خلاء قدرت سياسي در لارستان نمايان شد و در نهايت منجر به دعوت از آيت الله سيد عبدالحسين لاري به لار و آغاز نهضت مشروطيت گرديد.
لارستان پيش از اسلام
اصولا امروزه استان فارس (پارس) را به درستي مي‌توان در منطقه لارستان ديد زيرا تنها منطقه فارس که هنوز به زبان کهن پارسي ( پهلوي باستان (البته شکل تغير يافته ان) سخن مي‌گويند اين منطقه‌است. در حالي که در ساير نقاط استان فارس زبان بصورت کامل بصورت فارسي دري با لهجه‌هاي گونا گون تکلم مي‌شود. لازم به ذکر است که زبان مردم لارستان در ريشه خويشاوندي عميقي با زبانهاي کردي و لري دارد.
کهن ترين بناي تاريخي
کهن ترين بناي تاريخي در لارستان ، مربوط به دوران اشکانيان بيش از دو هزار سال قبل آتشکدهُ کاريان است ،که يکي از سه آتشکده بزرگ ايراني در دوران قبل از اسلام است و نام آن را به زبان فرس قديم، «آذر فَرَنْبَعْ» گفته‌اند. بناي اين آتشکده اکنون به صورت تلي از خاک به نام (تمب تشي) در نزديکي روستاي کاريان، از توابع بخش جويم به چشم مي‌خورد. آگاهي ما از تاريخ لارستان پيش از اسلام بسيار اندک است. بر اساس آنچه دراسطوره‌ها و افسانه‌هاي قديم ايران زمين آورده‌اند، گرگين ميلاد از پهلوانانِ باستان، بنيانگذار شهري بود که با نام او به (لاد) شهرت يافت. چنانچه مطابقت تاريخي گرگين ميلاد با مهرداد اشکاني پذيرفته شود، مي‌توان اظهار کرد که شهر لار قريب دو هزار سال پيش بنا شده‌است. طبق روايات موجود، پس از گرگين ميلاد فرزندان آن پهلوان افسانه‌اي، نسل اندر نسل به حکومت اين منطقه منصوب شده‌اند و تا سال 1015 ق، پادشاهي شان بر جاي بوده‌است.
راه‌هاي باستاني
وجود راه‌هاي باستاني که از فيروزآباد و استخر از طريق خنج، و علامرودشت و فال و اسير به طرف بندر باستاني سيراف ، و جنوب مي‌رفته‌است و آثار آن بر جاي مانده در اين مسير، از نشانه‌هاي وجود فرهنگ و تمدن پيش از اسلام در اين منطقه‌است. نام اين شهر در متن‌هاي تاريخي پيش از اسلام به شکل‌هاي مختلف آمده‌است که از آن جمله در شاهنامه فردوسي لاد، و در تاريخ طبري (اَلار) و در متن‌هاي ارمني پيش از اسلام (گِلار) ذکر شده و مشخص مي‌شود که نام کنوني برگرفته از اسامي پيش از اسلام مي‌باشد که در طول زمان، به دلايل مختلف، تغيير شکل يافته‌است. آنچه از جمع بندي تاريخ اين دوره مي‌توان ذکر کرد، اين است که منطقهُ لارستان پيش از اسلام، به دليل وجود آتشکدهُ کاريان و نيز عبور جاده‌هاي کارواني مسير سيراف از نواحي شمالي آن، داراي اهميت خاصي بوده‌است و همين امر باعث شده تا در اوايل دورهُ اشکانيان مراکز شهري مختلفي به وجود آيد که از آن جمله مي‌توان شهرهاي لار ،اسير، اشکنان ، خنج ، کاريان و فرشته جان را نام برد.
بناهاي تاريخي
از جمله بناهاي تاريخي پيش از اسلام در لارستان تمب بت ، آتشکدهُ کاريان، قلعه اژدها پيکر در لار، آتشکدهُ محلچه در بين راه اصلي لار به شيراز ، قلعهُ سفيد خنج ،قلعهُ فرشته جان، قلعه ايلود ، کاروانسراهاي واقع در بين جادهُ خنج، ، کاروان سراهاي واقع در بين جادهُ خنج به فال و فال به سيراف، قلعه جبرئيل در بنارويه، قلعه کيقباد در جويم، و آثار و بقاياي جادهُ باستاني عصر ساساني بين جويم و جهرم و بين فال و اسير به سيراف ، و فيروزآباد به خنج ، و خنج به کاريان را مي‌توان ذکر کرد.
مسلمان شدنِ مردم لارستان بسيار پس از ساير نقاط اين سرزمين به درازا انجاميد ، نخستين حملهُ گستردهُ اعراب به شمال لارستان کنوني در منطقهُ کاريان و به وسيلهُ هرم بن حيان صورت گرفته‌است. مسلمانان در حمله‌هاي اعراب بارها با شکست مواجه مي شوند ،امّا قلعه و آتشکدهُ کاريان به تدريج در اوايل قرن سوم قمري به تصرف مسلمانان در مي‌آيد.