رضوانشهر نام يکي از شهرهاي استان گيلان در ايران و مرکز شهرستان رضوانشهر است.
جمعيت
براساس سرشماري سال 1385جمعيت رضوان شهر (3,330خانوار) برابر با 12,355 نفر بوده‌است.
تاريخچه
نام اصلي رضوانشهر، رَزوَند يا رزونده يا رزوندي (rezvandi) بوده‌است که بعداً به صورت رضوانده و رضوانشهر درآمد. اين محل تا سالهاي 1300 خورشيدي چندان رونقي نداشت.در دوران انقلاب جنگل، جاده موسوم به شاه‌عباسي بازسازي و بهره‌برداري دوباره شد. اين جاده با گذر از رضوانده، گسگرات را به آبادي ساحلي شفارود پيوند مي‌داد.
پيرامون سال 1315 نيز جاده بندر انزلي به آستارا ساخته شد و درست در محل کنوني رضوانشهر جاده شاه‌عباسي را قطع نمود.چهارراهي که به اين‌صورت پديد آمد محلي شد براي ايست مسافران و حمل بار و بنه آنان و شهرتي پيدا کرد. زمين‌هاي اين محل هم‌اينک نيز با نام چهارراه شهرت دارند. با گذر زمان چهارشنبه‌بازار روستاي بيگ‌زاده که در محله تالشدولاب در سه کيلومتري شمال رضوانشهر تشکيل مي‌شد به اين چهارراه منتقل شد و اين امر باعث شد اين محل به سرعت گسترش يافته به صورت شهرک کنوني درآيد.
رضوانشهر يكي از شهرستان هاي جديدالتاسيس گيلان است كه در مسير جاده بندر انزلي به تالش و آستارا واقع است .
اين شهرستان ، قبلاَ در محدوده ي ولايت معروف به خمسه ي توالش قرار داشت و تالشدولا خوانده مي شد . مقرّ حكام تالشدولا آبادي پونل بود . مركز كنوني اين شهرستان شهر رضوانشهر مي باشد. اين شهر را قبلاً چهار راه و يا چهار راه رضوانده مي خواندند.
اطلاق نام چهار راه بر آبادي يادشده به اين سبب است كه بناي آن به سال 1317 بر مي گردد، پيش از آن زمان جاده اي موسوم به شاه عباسي از رشت و گسكرات مي آمد و با عبور از محل رضوانده به ساحل شفارود امتداد مي يافت. در سال 1317 جاده ديگري در مسير بندر انزلي به آستارا احداث شد ، آن جاده در محل رضوانده جاده شاه عباسي را قطع نمود و تقاطع چهار راهي پديد آمد كه تدريجاً اهميت اقتصادي يافت و نخستين بناهاي تجاري و مسكوني در اطراف آن چهار راه ساخته شد. به اين ترتيب مي بينيم كه تاريخ پديد آمدن شهر رضوانشهر از حدود 60 سال تجاوز نمي كند و عمر تاسيس شهرستان رضوانشهر نيز حدود ده سال است ، اما سابقه ي تاريخي و مدني اين شهرستان بسيار طولاني ست. موقعيت چنان كه آمد حوزه ي جغرافيايي شهرستان رضوانشهر كه شامل دو بخش گيل دولا و تالش دولا مي باشد، قبلاً يكي از بلوكات پنجگانه ي سرزمين تالش ايران بود و به نام تالشدولا شهرت داشت. محدوده ي اين بلوك در تقسيمات جديد نيز حفظ گرديد و اكنون شهرستاني ست مشتمل بر دو شهر به نام هاي رضوانشهر و پره سر ، يك شهرك به نام وليعصر چوكا و پنج دهستان و 110 آبادي با جمعيت بيش از 20 خانوار. اين شهرستان كه همچون مرواريدي در آغوش صدف درياي كاسپين و كوهستان جنگل پوش تالش قرار دارد ، از سوي شمال به درياي كاسپين و شهرستان تالش ، از جنوب به صومعه سرا و ماسال ، از شرق به بندر انزلي و از غرب به شهرستان خلخال محدود است.
تسميه نام تالشدولا
اگرچه همه جا تالشدولا را تالشدولاب نوشته اند ولي به نظر مي رسد نام صحيح اين بلوك تالشدولاست ، به معني محل دكان و بازار يا مركز تجاري تالشان ، زيرا اولاً در زبان تالشي دولاوگورا به معني بازار ثابت و مركز داد و ستد مي باشد ، ثانياً در زبان تالشي كلمه ي دولاب وجود ندارد و اهالي منطقه آن را « دولا » مي خوانند ، از سوي ديگر بعيد به نظر مي رسد گذشتگان ما كه هيچ آشنايي با فرهنگ و زبان فارسي نداشتند ، براي نامگذاري سرزمين خود از يك كلمه ي فارسي استفاده كرده و در عين حال آن را ناقص تلفظ كنند . بنابراين چون دولا و دولاب با هم شباهت هايي دارند ، نويسندگان اسناد و آثار فارسي عموماً دولا رابه كلمه مشابه مشهور آن، دولاب خوانده اند.
سيماي تاريخي
تالشدولا از نواحي بسيار كهن گيلان به شمار مي آيد ، نخستين منبعي كه از اين ناحيه ياد نموده كتاب حدود العالم است كه به سال 372 ه. ق تاليف شده. در اين كتاب ايالت گيلان به 2 قسمت اين سوي روديان ( بيه پيش) و آن سوي روديان ( بيه پس) ياد شده و در باره آن سوي روديان آمده است: اگر اندر همه ي ناحيت گيلان كسي دشنام دهد يا نبيذ خورد يا گناهان ديگر كند ، چهل چوب يا هشتاد چوب بزنند و ايشان را شهرك هاست يا منبر ، چون گيلان بان ، شال ، دولاب ، پيلمان شهر. داشتن منبر در آن زمان وجه اهميت فوق العاده اي براي هر شهر و ديار بود . جالب اين كه بنا به قول بالا در سراسر گيلان تنها چهار شهر از چنان وجه اي بودند و يكي از آن ها تالشدولا بود. مقدسي نيز از دولا به عنوان شهر عمده گيلان نام برده و نوشته است : دولاب قصبه ي جيل – گيلان است ، ساختمان هايش با سنگ و گچ است ] مسجد [ جامع در كناري از آن است ، شهري خوب و بازارش زيباست. اماكن مذهبي و بناهاي تاريخي رضوانشهر : رضوانشهر با وجود برخورداري از چنين پيشينه اي تاريخي به سبب شرايط آب و هوايي مرتوب و پرباران استان گيلان از وجود اماكن و بناهاي متنوعي برخوردار نيست . متاسفانه آثار باقيمانده نيز وضعيت مناسبي ندارند. با اين حال در اين شهرستان چند سايت و بناي تاريخي و همچنين اماكن مذهبي مهمي وجود دارد كه از شهرت زيادي برخوردارند از جمله :
1) اسپيه مزگت اين اثر تاريخي كه تاريخ بناي آن را سده پنجم هجري – قمري نوشته اند ، در شمال آبادي ديناچال در حدود 20 كيلومتري شهرستان رضوانشهر واقع شده و از جاده اصلي رضوانشهر – تالش 2 كيلومتر فاصله دارد، نويسنده كتاب از آستارا تا استراباداين بنارا يكي از عجايب هفتگانه ي استان گيلان ناميده است . اين اثر تاريخي ، به دليل دخالت انسان و قرارگيري در معرض باد و مسير سيلاب هاي رودخانه رو به تخريب نهاده است.
2) گورستان باستاني « مينه رو» و « وسكه» در مسير جاده آسفالته رضوانشهر به شهرستان تالش و در ابتداي تاسيسات صنايع چوب و كاغذ ايران ( چوكا) راه شوسه اي در ميان درختان جنگلي و كناره ي شمال شرقي شفارود با مناظر زيبا و رويايي به سمت جنوب غربي راه مي گشايد كه با پشت سر گذاشتن روستاهاي مسير خود چون : دُوران ، سياب ، گيليار ، سفيه چوان ، اَچِل ، بن آوي و طي مسافتي حدود 33 كيلومتر به روستاي ييلاقي وسكه و روستاي مجاور آن مينه رو، منتهي مي گردد. علاوه بر چند خانوار كوه نشين كه دايم در روستاهاي مذكور ساكن مي باشند ، حدود 20 خانوار از كشاورزان پونل و رضوانشهر و ارده جان نيز پس از كشت برنج در فصل تابستان به منظور فرار از هواي شرجي جلگه به آنجا مي كوچند.
در سالهاي اخير در آن آبادي ها گورستان هاي باستاني مهمي شناسايي شده . در كاوش هاي باستان شناسي در اين منطقه گورهاي مختلفي كشف و لايه برداري شده و علاوه بر اسكلت هاي موجود در گورها ، اشيايي همچون ظروف سفالي ، مهره هاي تزئيني ، النگو ، ادوات آهني ، خنجر ، سر پيكان ، تبر و شمشير كه كاملاً اكسيده شده بودند و به دست آمده ، بعضي از اسكلت ها نيز به دليل رطوبت شديد متلاشي و امكان جمع آوري آن ها براي مطالعات بعدي وجود نداشت. قدمت اين گورستان ها به دوران اشكاني مي رسد.
3) پل آجري رودخانه شفارود اين پل تاريخي در جاده مواصلاتي رضوانشهر – تالش بر روي رودخانه شفارود در روستاي پونل ، از توابع رضوانشهر واقع شده ، مصالح اين پل عمدتاً از آجر است و بناي آن مربوط به دوره ي قاجاريه مي باشد . اين اثر تاريخي داراي ارزش و اهميت زيادي مي باشد .
4 )آرامگاه شرفشاه دولايي آرامگاه پير شرفشاه و يا سيد شرفشاه دولايي در روستاي دارسرا ، پنج كيلومتري شرق شهر رضوانشهر واقع شده . آرامگاه مادرش سيده بانو نيز در جوار آن قرار دارد و رودخانه چاف در حد فاصل آن دو مزار جريان دارد . سيد شرفشاه شاعر و عارف نامي گيلاني ست كه ديوان اشعاري از ا و به زبان گيلكي – تالشي برجاي مانده است . او از عرفاي سده هشتم مي باشد و آرامگاهش از دير باز زيارتگاه مردم بوده . از ديگر مكان هاي مذهبي اين شهرستان مي توان به سلطان برزكو در ييلاق برزكو اشاره كرد كه در قله ي بسيار مرتفعي واقع شده و در فصل تابستان عده ي كثيري براي زيارت به اين مكان مي روند. همچنين در داخل شهرستان نيز مي توان از سلطان غريب بنده نام برد كه از نوادگان امام موسي بن جعفر(ع) مي باشد.
جاذبه هاي طبيعي به علت نوع پوشش گياهي و آب و هوا ، اين شهرستان داراي جاذبه هاي گردشگري و توريستي فراواني مي باشد ، به حدي كه قابل وصف نيست ، در اين شهرستان در هرفصل از سال با طبيعت زيبا و خيره كننده اي روبرو مي شويم . از يك سو گستره دل انگيز شاليزاران و درياي نيلگون كاسپين و از سوي ديگر جنگل هاي انبوه و مراتع سبز ييلاقات . بعضي نقاط خاص در اين گستره عبارتند از :
• آبشار ويسادار اين پديده طبيعي زيبا در كيلومتر 15 مسير جاده اي كه شهر پره سر را به
• ييلاق برين و برزكو مرتبط مي كند واقع است .
• سواحل ماسه اي مشهور تازه آباد ، شفارود و نوكنده .
• جاده پونل به ييلاق ارده و زندانه و دشت دومن كه از كناره رودخانه خروشان شفارود و آغوش جنگل هاي انبوه امتداد دارد .
• جاده پونل به ييلاق برن و شالرا كه از در مسير رودخانه خوسابر ( شاخه غربي شفارود ) در دل جنگل امتداد دارد .
بازار هاي هفتگي در طول هفته دو بازار هفتگي در شهرستان رضوانشهر داير مي شود . سه شنبه ها در شهر پره سر و چهار شنبه ها در شهر رضوانشهر . اين بازار هاي سنتي كه براي اهالي روستاهاي پيرامون هم محل ديدوبازديد و هم محل دادو ستد مي باشد ، محل مناسبي براي تهيه فراورده هاي دامي ، زراعي و صنعتي منطقه براي سوغات است .
اماكن اقامتي و تفريحي
در اين شهرستان با وجود زيبايي هاي كم نظير طبيعي و جاذبه هاي فرهنگي متنوع كه مي تواند هر دياري را تبديل به يكي از قطب هاي گردشگري بكند ، سرمايه گزاري لازم براي جذب اقامت و رفا گردشگر نشده است . امكانات موجود در اين زمينه عبارت است از :
• هتل و آسايشگاه معلم واقع در پونل
• خانه معلم واقع در شهر رضوانشهر
• مهمان پذير و سفره خانه هاي روستاي دلگشاي درون واقع در مسير جاده پونل به ييلاقات .
• و مجتمع اقامتي ساحل تازه آباد .