کلاچاي يکي از شهرهاي استان گيلان در شمال ايران است.
اين شهر با جمعيت حدود 50.000 نفر (برآورد 1385خ.) در بخش کلاچاي شهرستان رودسر قرار دارد. برنج، چاي، مرکبات، کيوي، انواع ماهي‌هاي استخواني خزر از محصولات اين شهر و باغات مرکبات و مزارع برنج، سواحل زيبا و مجتمع ساحلي نگين شمال از چشم‌اندازهاي زيباي اين شهر است.
کلاچاي از دير باز بعنوان بازار داد و ستد محصولات کشاورزان منطقه بوده و پنجشنبه بازار کلاچاي مهمترين بازار محلي شرق گيلان است که در آن مردم از شهرها و روستاهاي مجاور به عرضه و خريد و فروش محصولات خود مي‌پردازند. شغل اصلي ساکنان آن کشاورزي و صيادي بوده و محصولات عمده آن برنج، چاي و مرکبات و کيوي و انواع ماهي است.
موقعيت جغرافيايي
شهر کلاچاي از شمال به درياي خزر، از شرق به چابکسر، از جنوب به ارتفاعات جنگلهاي البرز کوه و رحيم آباد و از غرب به رودسر محدود است. اين شهر در طول جغرافيايي 18 04 37 و عرض جغرافيايي 57 23 50 قرار داشته و ارتفاع آن از سطح دريا حدود 20- متر است.
وجه تسميه
به عقيده بعضي از قديمي‌ها به علت وجود بازار پر رونق و وفور نعمت به لحاظ توليدات دامي و جاليزي نام آن طلاچاي بوده‌است. اما برخي آن را کله چه به معني مرکز بوته‌هاي کوچک مي‌دانند. احتمال محتمل تراينکه : نام كلاچاي در واقع همان گل لاي جاي است (يعني جاي گل ولاي ) بدين صورت كه گل ولاي رسوب گذاري شده توسط رود خانه پلرود در اين محل، سبب نام گلاجاي كه بعدها كلاچاي شده است.
آب و هوا
آب و هواي کلاچاي به لحاظ ساحلي بودن ملايم و مرطوب است و در طول سال کمترين يخبندان را دارد.
خاک
کلاچاي داراي خاک شني و ماسه‌اي و رسوبات حاشيه رودخانه‌هاي پلرود و گزافرود و خشکرود بهترين مکان براي کشت برنج است و برنج منطقه کلاچاي بهترين برنج ايران است.
شهرداري
شهرداري کلاچاي در سال 1333 افتتاح شد.يعني بيش از نيم قرن(54 سال)سابقه فعاليت.و از آن زمان تاکنون بالغ بر 20 نفر بعنوان شهردار در اين شهر خدمت نموده‌اند.که با اين سابقه و نظر به استعدادهاي بالاقوه در اين شهر انتظار پيشرفت بيشتري مي‌رود.کلاچاي داراي چندين کارخانه چاي و برنج مبياشد و مرکز توليدات فرآورده‌هاي دامي و کشاورزي ميباشد.اين بخش داراي دو دهستان ماچيان و بي بالان بوده و کلاً بالغ بر 85 روستاي ساحلي و کوهپايه‌اي ميباشد.
جمعيت‌شناسي
نژاد مردم کلاچاي از همان نژاد گيل آماردها (شاخه اصلي و مهم از نژاد مادها)هستد که به مرور از نواحي ديلم و اشکور بطرف ساحل کوچ کرده‌اند.کلاچاي بدليل مهاجر پذير بودن داراي مهاجراني از اقوام ترک ، کرد و... دارد که بعلت قدمت سکونت و ازدواجها بسيار کلاچايي محسوب مي‌شوند. زبان مردم منطقه مخلوطي از فارسي دري، ديلم و پهلوي قديم است و ساکنان آن به گيلکي بيه پيش و لهجه کلاچايي تکلم مي‌کنند. جمعيت اين بخش بر اساس سر شماري سال 1385 حدود 50000 نفر ميباشد.که تقريباً 10000 خانوار را تشکيل مي‌دهند.
صنايع دستي
بعلت داشتن آب فراوان و جنگل و چوب بيشتر محصولات چوبي و برخي هم صنايع پوشاک ميباشد.نظير: شانه‌هاي چوبي-گوشت کوب-خراطي-قند شکن-انواع داس-انواع لوازم شکار و ماهيگيري-درب و پنجره‌هاي چوبي-چوراب و کلاه پشمي-عصا-گلدان و....از ساير صنايع ميتوان موارد زير را اشاره کرد؛سفالگري ، نمد مالي ، چادر شب بافي ، حصير بافي ، طناب بافي ، آهنگري و...
آموزشي و فرهنگي
قبل از گشايش مدارس اغلب کودکان در مساجد و مکتب خانه‌ها در نزد ملاهاي محلي درس مي‌خواندند که بيشتر جنبه مرثيه و مداحي و تاريخي داشته‌است.اولين مدرسه (خيام)در سال 1302 در دهستان بي بالان کلاچاي تأسيس شد.در سال 1319 در گيل کلايه کلاچاي(مدرسه عنصري) و در سال 1335 در مرکز شهر کلاچاي (مدرسه امير کبير)تأسيس گرديدند. نمايندگي آموزش و پرورش در سال 1343 تشکيل شد و در سال 1377 آموزش و پرورش مستقل منطقه‌اي به همت و تلاش فرهنگيان و بزرگان منطقه کلاچاي شکل گرفت.دانش آموزان كلاچاي براي چهارمين سال متوالي رتبه اول تعداد قبولي كنكور در استان گيلان را به خود اختصاص دادند.در اين شهر در حال حاضر يک دانشگاه پيام نور و يک مرکز سما دانشگاه آزاد اسلامي فعاليت دارد.اين شهر داراي يک کتابخانه عمومي است که در سال1362 تأسيس گرديد و يک سينما که در سال 1348 گشايش يافت.
از قديمي ترين ورزشهاي مردم منطقه كشتي گيله مردي بوده است كه قهرمانان زيادي از اين ديار بوده اند و در حال حاضر نيز هر سال تابستان در مكانهاي مختلف بين پهلوانهاي گيلان و مازندران برگزار و جوايزي به برندگان اعطاء ميگردد. كلاچاي داراي 6 زمين ورزشي و 4سالن ميباشد كه با توجه به سيل عظيم مشتاقان ورزش و جمعيت جوان منطقه امكانات محدود جوابگوي نياز آنها نيست.ورزشكاران و تيمهاي ورزشي اين شهر در رشته هاي مختلف داراي مقامهايي در سطح استان و كشور ميباشند.نظير واليبال ساحلي – ورزشهاي بومي و محلي – فوتبال – ورزشهاي رزمي و...
جاذبه هاي گردشگري:
از مراكز زيارتي و گردشگري كلاچاي ميتوان به: بقاع متبركه اميربنده بي بالان و ماچيان و ساير امامزاده هاي شهر و بخش كلاچاي چشم اندازهاي طبيعي ساحل زيباي شهر كلاچاي مناظر مزارع برنج كلاچاي بخصوص در شش ماهه اول مناظر باغات چاي و مركبات جنگل دهقان ماچيان، ارتفاعات كوهپايه‌اي مناطق جنگلي واجارگاه، جاده واجارگاه به روستاي زيباي بزكــويه، پارك شهر و مجتمع ساحلي و سالم‌سازي نگين شمال و... اشاره كرد. هتلها و مجتمع هاي اقامتي: هتل سپاهان(كلاچــــاي، كيلومتر 2 جاده ساحلي كلاچاي به رامسر) هتل ارشيا(كلاچــــاي، شهرك ساحلي ارغوان،روبروي نگين شمال) مجتمع اقامتي توريستي نگين شمال