شيرگاه يکي از چهار شهر شهرستان سوادکوه در استان مازندران است. ازجنوب به شهرهاي زيرآب و پل سفيد واز شمال به شهرستان قائم شهر راه دارد. اين شهر همچنين از سمت غرب به شهرستان بابل راه دارد.
نام
يک ديدگاه در مورد اين نام اين است که «شير» در زبان محلي به معناي تري و نم است در اين صورت معني شيرگاه يعني «مکان تر يا نمناک».
برخي نام پيشين شيرگاه را خارخون دانسته‌اند ولي بر پايه اطلاعات جلد سوم فرهنگ جغرافيايي ايران خارخون نام پيشين روستاي زيولا در منطقه شيرگاه بوده‌است.
مردم
شهرشيرگاه در محدوده شهري بيش از 10,000 نفر و با روستاهاي اطراف بيش از 30,000 نفر جمعيت دارد. شغل بيشتر مردم شهر شيرگاه کشاورزي و دامداري است. شيرگاه باتوجه به جمعيت کم يکي از مهاجرفرست‌ترين شهرهاي ايران است .
موقعيت جغرافيايي
شيرگاه با قائمشهر و زيرآب و بابلسر هم‌مرز مي‌باشد . شيرگاه به عنوان يکي از چهار شهر شهرستان سوادکوه زيرآب ، آلاشت ، پل سفيد و شيرگاه)
يکي از جاده‌هاي ارتباطي تهران- شمال، معروف به جاده فيروزکوه، و راه آهن تهران- شمال، که بخشي از راه‌آهن سراسري ايران است، از اين شهر مي‌گذرد.
شيرگاه از همه جهت جز شمال به‌وسيله رشته کوههاي البرز مرکزي احاطه گشته‌است. از غرب توسط کوه تِرز ،از شرق به‌وسيله کوه وِرزک و از جنوب با کوههاي ساره سر و شاه کوه محاصره شده‌است.
شيرگاه محل تلاقي دو رود است. يکي رود تالار که از منطقه آلاشت و گردنه‌هاي دوگل سرچشمه مي‌گيرد و ديگري رود کسليان است. کسليان در بيشتر مواقع سال آبي روشن و زلال دارد (تنها در زمان بارندگي‌هاي شديد آب آن کمي گل آلود مي‌شود) ولي تالار در بيشتر مواقع سال گل آلود است. به دليل وجود اين دو رود و هم چنين وجود دره‌هايي نسبتاً کم عمق ،شيرگاه داراي پل‌هاي متعددي است که به همين دليل آنراشهر پلها لقب داده‌اند.
پل شاپور شيرگاه تعدادي از پل‌هاي شيرگاه تاريخي اند؛ مانند:
پل دختر (چالي)
پل تاريخي شاه‌عباسي آبدنگسر (آبدنگسر، بين قائمشهر و شيرگاه)
پل شاه‌عباسي: اين پل در دوران سلطنت پادشاهان صفوي و در مسير باستاني موسوم به راه شاه‌عباسي با آجر و ساروج و گچ بر روي رود کسليان يا روشن تلار بنا گرديد. طول آن 57 متر و عرض آن بدون احتساب جان پناه پنج متر مي‌باشد. پل شيرگاه دو دهنه دارد که دهنه شمالي آن از دهنه جنوبي بزرگ‌تر است.
پل شاپور: اين پل بر روي رودخانه اوتجون در اراضي چاي باغ و 50 متري جانب شرقي جاده شيرگاه به قائم شهر واقع شده و احتمالاً مربوط به دوران قاجار مي‌باشد.
برخي ديگر از پلها در همين سده ساخته شدند؛ مانند:
پل‌هاي راه آهن در سرتپه و داخل شهر
پل‌هاي جاده تهران–شمال در سرتپه و کنار پل شاپور.
تاريخ شيرگاه
بخش اصلي شهر امروزي قدمت چنداني ندارد، چون محل ابتدائي زندگي گروه‌هاي انساني در چالي، تپه‌سر و به‌ويژه آبدنگه‌سر بوده‌است. پيشه بيشتر مردم چوب‌بري و دامداري بوده‌است. به مرور زمان آنها براي تأمين چوب هم چنين چراي دامهايشان به علت فاصله کم اين سه منطقه از شيرگاه به صورت روزانه به جنگل‌هاي اين منطقه رفت و آمد داشتند. نتيجه اين کار کوچ تدريجي آنها به شيرگاه شد و کومه‌ها وکلبه‌هايي ساخته شدند که آنها هم کم کم به خانه‌هاي دائمي تبديل شدند و جمعيتي در داخل (شهرامروزي) و نواحي اطراف ساکن شدند که در اثر اين کار هسته وجودي شيرگاه به وجود آمد.
در دوره صفوي جاده شوسه شاه‌عباسي از اين شهر عبور مي‌کرد. پل‌هايي که امروز مي‌بينيم يادگاراني از آن دوران‌اند که در زمان خود از پل‌هاي مهم وبزرگ به شمار مي‌رفتند.
در دوره رضاشاه، شخصي به نام هژبر باوند که به مبارزه با رضاشاه برخاست گاهي براي تأمين غذا واستراحت سپاهيانش به شيرگاه مي‌آمد و از مردم غذا مي‌گرفت.
نيروهاي ارتش شوروي در جريان اشغال ايران در جنگ جهاني دوم در منطقه‌اي که به نام آنها (روس آباد) نام گرفت در نزديکي کليج خيل امروز (يکي از بخش‌هاي شيرگاه) ساکن شدند.
گردشگري
شيرگاه و اطراف آن مناطق مورد توجه گردشگران دارد:
آبشار شيرگاه، در نزديکي تونل بين جاده زيراب- شيرگاه
چشم اندازها نگلي لفور در فصل بهار
زمين‌هاي کشاورزي برج وباغ‌هاي مرکبات
ويلا‌هاي زيبا در نوآباد کليج خيل
رودخانه کسلاين در نارنج بُن
جنگل سمت جهاد کشاورزي
مناظر بسيار زيباي جنگلي
جنگل اندرگلي
پل‌هاي تاريخي
آب و هوايي ملايم وخنک در بهار و تابستان
شنا در رودخانه کسليان
صنعت
کارخانه اشباع تراورس شيرگاه که در سال 1311 خورشيدي تأسيس شد ولي اکنون به دليل استفاده بسيار کم از الوار چوبي تراورس براي ريل راه آهن فعاليت محدودي دارد. اين کارخانه از سال 1311 تا 1370 تنها کارخانه توليد تراورس در ايران بوده‌است. کارخانه ديگري که در قزوين افتتاح شده بود که چوب را فقط اندود مي‌کرد و آنرا نمي‌پخت.
کارخانه چوب نئوپان سازي در چالي
کارخانه پيچ کوبان در سرتپه
روستاها
• کتي لته • فرامرزکلا • اسلام آباد • کليج خيل • تپه سر • آبدنگسر • هتکه لو • ترک سرا • اندارکلي • ملفه • چاکسر • اهنگرکلا • منگل • چالي • ايوک • مهدي آباد • حاجي کلا • بازيرکلا • نوآباد • ياغکوه • برنجستانک • رضاآباد • بشل • شبرجه کلا • بورخيل • نارنح بن • لفور • کالي کلا • حاجيکلا • آغوزبن • کفاک • خرکاک • اسبوکلا • گالش کلا • درزيکلا • افراسي • اگشنين • دهکلان • امام کلا • لفورک • ريکو • اميرکلا • لودشت • رييس کلا • اوبن • مرزيدره • سنگ سي • بورخاني • ميرارکلا • شارقلت • پاشاکلا • نفت چال • عالمکلا