یکی از آثار تاریخی شهر نیاسر در بیست کیلومتری غرب کاشان است.
پژوهشگران این بنا را از سازه ای از اواخر دوران اشکانی و یا اوایل دوران ساسانی می دانند که کاربری آتشگاه داشته است. رضا مرادی غیاث آبادی،در سال 1380 و در کتاب « نظام گاهشماری در چارتاقیهای ایران» فرضیه کاربری تقویمی آن را مطرح کرد.غیاث آبادی معتقد است " این بنا کارکردی تقویمی دارد و به گونهای ساخته شده که طلوع و غروب خورشید در آغاز و میانه هر یک از فصلهای سال از یکی از روزنههای آن دیده میشود. بنای چارتاقی نیاسر به مانند دیگر چارتاقی های منفرد ایران بدون وجود بناهای دیگر در اطراف آن ساخته شده و دقت محاسبات تقویمی آن بیش از بناهای دیگر تقویمی در جهان است که گاه تا سه درجه خطا دارند."
دانشگاه کاشان و پایگاه میراث فرهنگی نیاسر نیز هر ساله به دعوت او در مراسم دیدار طلوع خورشید شرکت می کنند.
در صورت پذیرش این نظریه، پیدا شدن کاربری تقویمی احتمالی برای این بنا در تضاد با کاربریهای دیگر مثل آتشکده نیست. چون در معماری ایرانی بسیاری از بناها کاربری چندمنظوره دارند و در ضمن به کارگیری واژه چارتاقی تنها ناظر بر ویژگی های معماری بنا و نه کاربری آن است.
به پیشنهاد و پیگیری او هرساله مراسم دیدار و بررسی میدانی از طلوع خورشید در چارتاقی نیاسر در نخستین روز هر فصل سال در کنار این بنا برگزار میشود. به هر حال هنوز ابهاماتی در این مورد وجود دارد و برخی نسبت به این کاربری تردید دارند. این بنا با قدمتی نزدیک به دو هزار سال با شمارهٔ ۳۱۶ در فهرست آثار ملی ایران ثبت گردیده است.
|