قلعه قمچقاي
( شهر : بيجار )

قلعه‌ قمچقای‌ در 12 کیلومتری‌ روستای‌ قمچقای‌ بیجار واقع‌ شده‌ است‌. این‌ قلعه‌ بی‌نظیر ازدژهای‌ باستانی‌ و بسیار کهن‌ کردستان‌ است‌. بنای‌ این‌ قلعه‌ به‌ سده‌های‌ 9-8 پیش‌ از میلاد می‌رسد. در جهت‌غربی‌ دژ، مکانی‌ به‌ عمق‌ 100 متر وجود دارد که‌ با راهی‌ سخت‌ به‌ صفه‌ غربی‌ قلعه‌ منتهی‌ می‌شود. سازندگان‌ وبنیان‌ گذاران‌ اولیه‌ در این‌ قسمت‌ از بنا به‌ بزرگترین‌ و دشوارترین‌ کار، یعنی‌ احداث‌ دیواری‌ به‌ طول‌ تقریبی‌ 100متر و بلندی‌ 15 تا 20 متر با استفاده‌ از سنگ‌های‌ عظیم‌ دست‌ زده‌اند و استحکامات‌ اصلی‌ آن‌ را بنا نهاده‌اند.
این‌شیوه‌ ساخت‌، رایج‌ترین‌ شیوه‌ معماری‌ دوره‌ هزاره‌ اول‌ قبل‌ از میلاد بشمار می‌رود. در حاشیه‌ شمالی‌ دژ،حفره‌ای‌ به‌ زیبایی‌ تمام‌ تراشیده‌ شده‌ است‌. در شمال‌ غربی‌، پلکان‌ طویلی‌ وجود دارد که‌ سه‌ دوره‌ سکونت‌مادها، پارت‌ها و اشکانیان‌ را مسلم‌ می‌دارد. در عصر مغول‌، محراب‌ کوچکی‌ با چهار پلکان‌ ساخته‌ شده‌ است‌ که‌در نوع‌ خود جالب‌ توجه‌ است‌. احداث‌ خانه‌های‌ خشتی‌ و آجری‌ در حد شرقی‌ و بر روی‌ بناهای‌ ساسانی‌ یکی‌ ازکارهای‌ خاص‌ مغولان‌ است‌.