طبق مدارک و متون تاریخی بانی بنای فعلی «شرف الدین ابوطاهربن سعدالدین عل القمی» است که مدتی حکومت مرو و سرانجام صدارت سلطان سنجر را برعهده داشت. باتوجه به کتیبه موجود بنای رباط به سال 549 هجری قمری در زمان سلطان سنجر سلجوقی با مصالح آجر و گچ ساخته شده است و بیشک یکی از شاهکارهای هنر ایرانی به شمار میرود.
این بنا در حاشیه جاده قدیم نیشابور سرخس (جاده ابریشم) و 6 کیلومتری جاده سرخ مشهد بعد از تپههای کم ارتفاع روستای شورلق قرار دارد. شکل این رباط از دور به دژی بزرگ شبیه است از داخل به مانند یک کاخ جلوه میکند. این بنا دو صحن دارد و هر صحن دارای چهار ایوان به شکل چلیپا (صلیب) و شبستان میباشد و همچنین آجر چینی و کتیبههای آن جلوه خاصی دارد. در این رباط چند مسجد و محراب دیده میشود که همه با کتیبههای گلی و گچی تزئین شدهاند. کتیبهها عمدتا باقی مانده از دوران سلجوقی است. در وسط رباط حوض بزرگ، در اضلاع جنوبی دو اصطبل برای استراحت اسبها و در اطراف دهلیزهائی برای اسکان مسافران وجود دارد.
|